Tüketici Hakları Köşesi
Av. Veysel Göktuğ Çakmak

Taksitle Alışverişte Tüketici Yanında Bir Yönetmelik: Taksitle Satış Sözleşmeleri

Değerli GAZETEYENİHABER okuyucuları, tüketicinin korunması, hukuk devletinin en temel amaçlarından biridir. Özellikle ekonomik dalgalanmaların ve enflasyonun etkisiyle vatandaşların giderek daha fazla taksitle alışverişe yöneldiği bir dönemdeyiz. Tam da bu noktada devreye giren ve 14 Ocak 2015 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Taksitle Satış Sözleşmeleri Hakkında Yönetmelik, tüketicilere önemli bir hukuki güvence sunuyor.

Bu yönetmelik, yalnızca tüketiciyi değil, aynı zamanda dürüst satıcı ve sağlayıcıları da korumayı hedefliyor. İçeriğinde yazılı sözleşme zorunluluğundan cayma hakkına, temerrüt ve erken ödeme gibi kritik düzenlemelere kadar birçok konu yer almakta. Üstelik kapsamı yalnızca klasik taksitli satışlarla sınırlı değil; kira süresi sonunda malın mülkiyetinin tüketiciye geçtiği finansal kiralama sözleşmelerini de kapsıyor.

Ancak küçük bir parantez açalım: Kredi kartı ile yapılan alışverişler, bu yönetmelik kapsamına girmemektedir.

Cayma Hakkı: Tüketiciye Geri Adım İmkânı

Yönetmeliğin en önemli düzenlemelerinden biri şüphesiz cayma hakkıdır. Tüketici, yedi gün içerisinde hiçbir gerekçe göstermeksizin sözleşmeden dönebilir. Bu süre zarfında yapılan ödemeler geri alınabilir ve tüketiciye herhangi bir cezai şart uygulanamaz.

Ancak unutulmaması gereken bir detay var: Malın mutat (olağan) şekilde kullanılması durumunda bu haktan yararlanılamaz. Yani tüketici, ürünü ancak “incelemek” amacıyla kullanabilir.

Temerrüt Durumunda Tüketici Korunuyor

Ödeme güçlüğüne düşen tüketicinin temerrüde düşmesi halinde borcun tamamının muaccel hâle gelmesi, artık keyfi bir uygulama olmaktan çıkmıştır. Yönetmelik, satıcıya bu hakkı kullanmadan önce tüketiciye yazılı olarak en az 30 gün süre tanıma zorunluluğu getirmiştir.

Bu düzenleme, bir yandan tüketiciyi korurken, diğer yandan ödeme planına sadık kalmayı teşvik eden bir yapı kurmaktadır.

Erken Ödeme Avantajı

Bir diğer dikkat çekici hüküm ise erken ödeme hakkına ilişkindir. Tüketici, vadesi gelmemiş taksitleri önceden öderse, faiz ve komisyon indirimi talep etme hakkına sahiptir. Bu hüküm, hem borcunu erken kapatmak isteyen tüketiciyi destekler, hem de bilinçli alışveriş alışkanlıklarını teşvik eder.

Senetler Artık Tüketici Lehine

Taksitli satışlarda yalnızca nama yazılı senetler geçerli sayılmakta ve her taksit için ayrı ayrı senet düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca her senet, yalnızca o taksit tutarını kapsamalıdır. Aksi takdirde düzenlenen senetler tüketici açısından geçersiz sayılır.

Bu düzenleme, tüketicinin borç dışında ek bir yük altına girmesinin önüne geçmektedir.

Sonuç: Bilgilendirme Şart

Yönetmelik, şeffaf ve dengeli bir tüketici-satıcı ilişkisi oluşturmayı hedefleyen son derece önemli bir düzenlemedir. Ne var ki hâlâ birçok tüketici bu haklardan habersiz. Bu noktada gerek kamu kurumlarına gerekse hukukçulara düşen görev açıktır: Hakları anlatmak, bilinci artırmak ve hukuki destek sağlamak.

Unutmayalım:
Hak arayan tüketici, güçlü tüketicidir.
Güçlü tüketici ise sağlıklı bir piyasanın temelidir.